IJslander - Ontstaansgeschiedenis

IJslander - Ontstaansgeschiedenis


Ontstaansgeschiedenis.
Eilandeffect.
De ontstaansgeschiedenis van IJslandse ponies is er één van een geïsoleerde eilandsituatie. Sinds de 10e eeuw kent IJsland een importverbod waaraan men zich min of meer heeft gehouden. Daarbij is de fokkerij in hoofdzaak van zeer extensieve aard geweest (men zocht gewoon die individuen uit die men geschikt vond om op te rijden, terwijl de rest in grote mate van vrijheid de gang kon gaan), zodat er nauwelijks 'veredeling' heeft plaats gevonden. Zo doende is de IJslandse pony van nu nog in hoge mate vergelijkbaar met de oorspronkelijk op IJsland geïmporteerde, die veelal van Keltische afkomst waren (meegenomen van de Britse eilanden); veel meer dan de nog bestaande 'native breeds' van de Britse eilanden zelf.

Kelten.
Een belangrijk deel van de oorsprong van de IJslandse pony ligt dus NIET in Scandinavië, hoewel de kolonisten daar wel vandaan kwamen, maar is te vinden bij de oud-Britse Kelten, een paardenvolk bij uitstek. En allerminst 'primitief'! De Romeinse veroveraars hadden een groot respect voor de Keltische ruiterij volgens hun eigen annalen, maar nog overtuigender zijn de bewaard gebleven bitten, die veel 'moderner' zijn dan historisch materiaal van latere perioden. Op weg naar IJsland voeren de Scandinavische kolonisten via Scotland, of zelfs bezuiden Engeland en/of via Ierland, en namen veelal van dáár hun ponies mee.
Gangen.
De extra gangen tölt en telgang zijn eigenlijk helemaal geen 'extra' gangen. Het is ook niet zo dat alleen IJslandse ponies die gangen nog beheersen. In het IJslandse landras zijn die echter in ruwe oorspronkelijke vorm wel bijzonder goed bewaard gebleven, terwijl ze op het Europese vasteland er successievelijk uit werden gefokt! Ten tijde van de kolonisatie van IJsland waren de "extra" gangen waarschijnlijk nog wél geliefd, zodat daar bij het uitkiezen van de mee te nemen ponies op werd geselecteerd. Op het Europese vasteland veranderde echter de wijze van rijden en ging men in de loop der eeuwen de voorkeur geven aan paarden met een veel 'simpeler' gangenspectrum. Dit proces is te volgen in middeleeuwse illustraties en later de klassieke ruiterscholen. Ten tijde van de Spaanse veroveringen (Columbus) waren de gangenpaarden er in ieder geval nog wel, getuige hun nazaten in met name Zuid-Amerika. Natuurlijk waren er ook buiten NW.-Europa paarden en ponies, met name in Azië. Ook die vertonen alle gangen... nog steeds. Kijk maar eens rond in Mongolïe!