Akhal-Teke

Akhal-Teke

Een korte Geschiedenis
De naam Akhal-teke gaat terug naar het einde van de 19de eeuw. De naam bestaat uit twee woorden Akhal, een oase aan de voet van het Kopet Dag gebergte en Teke, de naam van een Turkmeense stam. In de klassieke oudheid echter werd al gesproken over een "hemels paard". Dit paardenras vertoond veel gelijkenis met het huidige Akhal-teke ras. In de klassieke literatuur bestaan er verschillende benamingen voor dit paard; Nicean, Niseaen, Parthian, Persian Great horse.Het paard was fameus voor zijn formaat, zijn kracht en zijn schoonheid. Het was zeer geacht om zijn snelheid uithoudingsvermogen en intelligentie. Trotse elegante paarden met lange benen en een goed geproportioneerde nek. Een ongewoon iets aan hun uiterlijk was hun metaalachtige glans. Uiterlijke kenmerken die terugkomen in het Akhal-teke ras.Het Niseaen paard was rond de 1.60 meter, wat vandaag de dag niet erg groot is. In de oudheid echter was het gemiddelde paard zo rond de 1.40 meter. Bepantserd waren het de tanks van de oudheid, een angstaanjagend gezicht voor vijanden die door een 'Niseaen' cavalerie aangevallen werden.

Scythen
In 247 BC stootte Arsaces, Andragoras, de Seleucid gouverneur van Parthie van zijn troon. Hierdoor kwam de gebieden waar de Niseaen paarden vandaan kwamen onder zijn beheer. Hij introduceerde de zware cavalerie, waar hij Niseaen paarden voor inzette. In het graf van een Scythische Koning, uit de 3de en 4de eeuw, werden paardenmummies gevonden die hem moesten vergezellen in het hiernamaals. Deze paardenmummies, gevonden in het Altai gebergte in Rusland, vertoonden de kenmerken van Akhal-teke paarden.

Perzie
In " de Perzische oorlogen" vermeld Herodotus, dat de Perzische Koning Xerxes op zijn veldtocht tegen de Grieken in 479 BC, 10 heilige paarden met de naam Niseaen meenam. De paarden zijn vernoemd naar de stad Nisa en de gelijknamige vlakte in het huidige Iran. Daar op de vlakte van Niseae werd het paardenras sinds eeuwen gehouden. Ook de strijdwagen van Xerxes zelf werd getrokken door Niseaen paarden. In Thessalonie liet Xerxes zijn Niseaen paarden racen tegen de legendarische Thessalian merries. De Niseaen paarden versloegen de merries gemakkelijk.

Alexander de Grote
In "The art of horsemanship" vermeldt Xenophon dat het favoriete paard van Alexander de Grote, Bucephalus, een Thessalian was. Philonicus de Thessalian verkocht Bucephalus Alexander de Grote. Xenophon vermeldt voorts dat de Thessalian de leider onder de rassen is, door zijn mooiheid, moed en uithoudingsvermogen. In het boek Pyrrhus, vermeld de schrijver Plutarch, eveneens Bucephalus, maar hij geeft het paardenras de naam Niseaen. Zowel in het uiterlijk en in het karakter van Bucephalus kwamen trekken van de Nisseaen voor. Gezien bovenstaande feiten vermoed ik dan ook dat Alexander's hengst, Bucephalus, geen volbloed Niseaen of Thessalian was, maar een afstammeling van de door Xerxes achtergelaten paarden in Thessalonie.

Parthie
Partie was een rijk dat zich op zijn hoogtij dagen uitstrekte van Afghanistan tot aan de Zwarte zee. Midden in dit grote rijk lag de vlakte van Niseae waar de voorlopers van de Akhal-teke, het Niseaen paard onstonden. De Parthiers waren bekend om hun bereden boogschutters. Ze gebruikten voor hun cavalerie het Niseaen paard.De succesvolste Parthische Koning was Mithradatas II, hij regeerde van 123 BC tot 88 BC. Het was tijdens zijn regeren dat Parthie in contact kwam met de Romeinen en de Chinezen. De Chinese keizer Han Wu Ti was opzoek naar de "hemelse paarden" en na een contact een bevriend volk van de Partiers kreeg hij de beschikking over enkele ' hemelse paarden' Het contact met de Chinezen opende de zijde route.

Han Wu Ti
Tijdens een bezoek aan Fergana, een bevriend volk van de Parthiers, raakte de Chinese keizer Wu Ti, de 6de keizer van de Han Dynastie, zeer onder de indruk van de elegante paarden van dat land. De paarden zouden afstammen van bovennatuurlijke paarden en werden dan ook Hemelse paarden genoemd. Wu Ti wilde de Hemelse paarden in zijn bezit hebben om ze in zijn cavalerie te gebruiken. Hij bood de Koning van Fergana aan om de paarden te ruilen voor goud. De gezant die de boodschap overbracht werd door de koning van Fergana vermoord en de Chinese keizer besloot om de paarden met een veldtocht tegen de koning van Fergana te halen.

Na een onsuccesvolle eerste veldtocht kreeg hij pas na de tweede veldtocht de beschikking over de Hemelse paarden. De paarden werden een status symbool onder de rijken en hooggeplaatsten in China. Afbeeldingen van het Hemelse paard zijn terug te vinden in de Han kunst. Levensechte beelden van de 'Hemelse paarden' werden meegegeven in graven van Generaals en edelen. Het paard lijkt in zijn uiterlijk en in zijn karakter, bezongen in gedichten en uitgebeeld in Han kunst in alles op een Akhal-teke. In oktober 1969 werden er in een tombe van een Generaal, gevonden in Wu-wei ( In de Gansu province), vele bronzen beelden ontdekt, waaronder het beroemde beeld van " het vliegende paard". Tijdens de veldtochten van Wu Ti richting het westen kwamen hij ook in contact met de Parthiers. Het contact van de Chinezen met het 'Westen' opende de zijde route.

Romeinen
Marcus Licinius Crassus, richtte zich na zijn victorie op Spartacus op Parthie, een rijk dat zich in centraal Azie bevond. Hij werd echter verpletterend verslagen door de Niseaen cavalerie van Parhtie onder leiding van Surena. Julius Ceasar stuurde hierop een strafexpeditie naar Parthie onder leiding van Marcus Anthonius. Hij had een leger bij zich van 100.000 soldaten en een cavalerie met 10.000 paarden van het Iberische ras. ( Afstammelingen van de Arabierachtige paarden). Na een tactische fout, vernietigden de Parthiers, 10.000 soldaten, de voorraden en de belegeringswapens van de Romeinen. Marcus Anthonius stuurde daarop zijn cavalerie achter de Parthiers aan, maar de cavalerie van de Parthiers was vele malen sneller tot de frustratie van Marcus Anthonius. Dit leverde Anthonius maar 80 dode Parthiers en 30 gevangen op. Hij werd gedwongen om een verdrag te tekenen en kreeg van de Partische Koning een vrijgeleide om Parthie weer veilig te verlaten.

In de meer recente geschiedenis won Absent, een akhal-teke hengst, goud op de olympische spelen van Rome en brons op de spelen van Tokyo in dressuur en kreeg de titel 'hengst van de eeuw'. De vader van Absent, Arab, nam in 1937 deel aan een 4,300 km lange mars van een groep paarden van Turkmenistan naar Moskou. De geïsoleerde omgeving van de Akhal oase, Bergen in het zuiden, de Kaspische zee in het westen en de woestijn in het noorden, zorgden ervoor dat het ras zuiver bleef, zodat de karakteristieken van het Niseaen ras in de Akhal-teke behouden zijn gebleven. Op de gehele wereld zijn er nu nog ongeveer 2000 volbloed Akhal-teke paarden.Het Akhal-Teke ras heeft de ontwikkeling van verschillende andere paardenrassen, waaronder Thoroughbred, Don, Trakener, beinvloed.

Karakter
Akhal-teke paarden zijn in de eerste plaats gericht op een persoon. Sommige Akhal-teke paarden kunnen moeilijk gedrag vertonen wanneer ze bereden worden door 'vreemde' ruiters. Bij het Akhal-teke paard wordt gehoorzaamheid niet bereikt door straf of schreeuwen. Een klein gebaar, een blik of een zacht gesproken woord zijn genoeg. Een straf die niet door het paard begrepen wordt kan hem in een terughoudende stemming brengen die dagen kan aanhouden. Het Akhal-teke paard is een intelligent en leergierig paard. Zijn temperament en trots zijn ongeëvenaard. Het zijn paarden met karakter, uitgesproken individuen.

Glanzende vacht
Een bijzonder kenmerk van het akhal-teke ras is de metallicachtige glans van hun vacht. De reden hiervoor ligt in de structuur van het haar.
Bij de meeste paarden is de kern van het haar breed, waardoor de kern het grootste deel van de haar bestrijkt. Om de kern zit de medulla, een glasachtig materiaal dat licht weerkaatst. Doordat de breedte van de kern van het haar breed is er minder medulla materiaal om licht te weerkaatsen.
Bij het Akhal teke ras is de kern van het haar smal, hierdoor is er meer ruimte voor de medulla en er wordt meer licht gereflecteerd. Ook is de kern van het haar vaak gebroken. Tussen de breuken zit het glasachtige medulla materiaal. Op dit materiaal wordt het licht gebroken zoals dit gebeurt in een kristal, waardoor de Akhal teke zijn prachtige glans krijgt.

Bloedlijnen
Het Akhal teke ras wordt gefokt volgens een schema van bloedlijnen. Verschillende hengsten, meestal succesvolle renpaarden, zijn gekozen als stamvader van een bloedlijn. Het doel hiervan is om paarden te fokken die dezelfde fysieke kenmerken hebben als de stamvader.
Binnen het ras zijn drie typen te onderscheiden.
Type 1 komt het meest overeen met de bovenstaande beschrijving. Vertegenwoordigd door de bloedlijnen: Gelishikili, Kaplan en Peren.
Type 2 is iets kleiner en staat bekend om zijn snelheid en wordt het best vertegenwoordigd door de bloedlijnen: Karlavach en El.
Type 3 is een zwaarder type en bekend voor zijn uithoudingsvermogen. Deze wordt het beste vertegenwoordigd door de Arab en Dor-Bairam bloedlijnen. De hengsten die gekozen zijn als stamvaders zijn een gevarieerde groep.
Op dit moment zijn er 18 actieve bloedlijnen in het Akhal-teke ras.